Πλατυποδία

Η πλατυποδία είναι μία συχνή ανατομική δυσμορφία του ποδιού.Διακρίνεται από πτώση ή απουσία της φυσιολογικής ποδικής καμάρα με συνέπεια το έσω χείλος του άκρου ποδός να βρίσκεται (κατά την ορθοστάτηση) σχεδόν σε πλήρη επαφή με το έδαφος. Η ποδική καμάρα είναι μια καμπύλη με ημιθολωτό σχήμα, που επιτρέπει την ομοιόμορφη κατανομή του σωματικού βάρους. Η παραμόρφωση αυτή συνήθως συνοδεύεται με την θέση της πτέρνας σε βλαισή θέση ( γέρνει προς τα μέσα), οπότε η παραμόρφωση ονομάζεται βλαισοπλατυποδία.

Η πλατυποδία είναι αποτέλεσμα διαφόρων διαταραχών, με πιο συχνή την περίπτωση που ευθύνεται η χαλαρότητα των συνδέσμων του ποδιού. Η κλινική εξέταση από τον εξειδικευμένο ορθοπαιδικό αποσκοπεί στο να ταυτοποιηθεί ο τύπος και να αποκλειστεί κάποιο παθολογικό αίτιο.Διακρίνουμε δύο βασικούς τυπους πλατυποδίας.

Εύκαμπτη ή εύπλαστη ή χαλαρή:

Στη πλειοψηφία των περιπτώσεων μιλάμε για τη λεγόμενη εύκαμπτη πλατυποδία, μια μορφή που ως παραλλαγή του φυσιολογικού ποδιού δεν προκαλεί συμπτώματα και εξαφανίζεται αν ο ασθενής σταθεί στις μύτες των ποδιών. Οι μύες και οι αρθρώσεις λειτουργούν κανονικά. Η κατάσταση αυτή συνδέεται με κληρονομική προδιάθεση και είναι πιο συχνή σε υπέρβαρα παιδιά και σε ανθρώπους με χαλαρές αρθρώσεις. Στην εύπλαστη ή εύκαµπτη πλατυποδία τίποτα δεν εµποδίζει τα παιδιά στην κίνηση, το βάδισµα ή τα σπορ. Η χαλαρή πλατυποδία είναι εμφανής μόνο κατά την όρθια στάση και κατά την βάδιση.

Εκτός από τη χαλαρή πλατυποδία, υπάρχει και η δύσκαμπτη πλατυποδία που είναι αποτέλεσμα συγγενών αιτίων.

Δύσκαμπτη ή σκληρή:

Η παθολογική αυτή κατάσταση είναι περισσότερο περίπλοκη και δεν αποκλείεται να οφείλεται σε οστικά προβλήματα, νευρομυικές παθήσεις ή επίκτητα αίτια (κατάγματα, φλεγμονές αστραγαλοπτερνικής). Είναι εύκολα ορατή ώς παθολογία, καθώς κατα την κλινική εξέταση δε διαγράφεται καθόλου καµάρα στο πέλµα, ακόµη και όταν το παιδί σηκωθεί στις µύτες. Η δύσκαμπτη πλατυποδία είναι σπάνια, επώδυνη και πάντοτε οφείλεται σε ­κάποιο άλλο πρόβλημα, που μπορεί να είναι ανατομικής ή νευρολογικής φύσης . Στη περίπτωση συνένωσης των οστών (συνοστέωση) απαι­τείται χειρουργική επέμβαση για το διαχωρισμό των οστών, ενώ στις άλλες περιπτώσεις ακολουθείται θεραπεία, που περιορίζονται τα συμπτώματα της πάθησης και ανακουφίζεται το παιδί από τον πόνο.

Στην βιβλιογραφία αναφέρεται επίσης και η αντισταθμιστική πλατυποδία. Πρόκειται για δευτεροπαθή παραμόρφωση, οφείλεται δηλαδή σε κάποια άλλη διαταραχή, όπως βράχυνση αχίλλειου τένοντα.

Η διάγνωση της πλατυποδίας είναι εύκολη. Αρχικά όλα τα βρέφη φαίνεται να έχουν πλατυποδία διότι η καμάρα του πέλματος των ποδιών τους, δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί.

Τα φυσιολογικά μωρά γεννιούνται με πολύ χαμηλή ποδική καμάρα η οποία αναπτύσσεται σταδιακά. Στα παιδιά με εύκαμπτη πλατυποδία η ποδική καμάρα αρχίζει να αναπτύσσεται πριν την ηλικία των 3 ετών ή και αργότερα, και στα περισσότερα η ανάπτυξή της έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 6ο έτος, ενώ σε μερικά παιδιά δεν αναπτύσσεται ποτέ. Η εύκαμπτη πλατυποδία χρειάζεται θεραπεία μόνο αν το παιδί παρουσιάζει συμπτώματα.Αξίζει να σημειωθεί οτι αποτελεί μύθο ότι η πλατυποδία σχετίζεται με πόνο και πρόωρη κόπωση κατά τη βάδιση (εφόσον μιλάμε για την εύκαμπτη πλατυποδία που αποτελεί την πλειονότητα των περιπτώσεων). Τη µεγαλύτερη επιβάρυνση από την έλλειψη της καµάρας του πέλµατος την υφίσταται το γόνατο, το οποίο σε σηµαντικές πλατυποδίες µπορεί να εµφανίσει διάφορες παθήσεις όπως είναι η χονδροπάθεια της επιγονατίδας. Αυτό συµβαίνει, γιατί εξαιτίας της πλατυποδίας το έσω µέρος του ποδιού παρασύρει και τα γόνατα τα οποία έρχονται και αυτά µε τη σειρά τους προς τα µέσα.

Στα συντηρητικά μέσα περιλαμβάνονται ασκήσεις διάτασης του αχίλλειου τένοντα, ένθετα στο υπόδημα (αν και σύμφωνα με νεότερα δεδομένα τα παιδιά με τυπική πλατυποδία δεν πρέπει να χρησιμοποιούν στηρίγματα καμάρας ή ειδικά διορθωτικά παπούτσια, γιατί επιβαρύνεται η κατάστασή τους) και εξειδικευμένη φυσικοθεραπεία.Η τοποθέτηση γύψου έχει θέση όταν η πλατυποδία συνδυάζεται με ρίκνωση του αχίλλειου τένοντα.

Χειρουργική αντιμετώπιση της πλατυποδίας ενδείκνυται σπανιότατα και αφορά κυρίως στην επώδυνη εύκαμπτη πλατυποδία με βραχύ αχίλλειο τένοντα που δεν ανταποκρίνεται στη συντηρητική θεραπεία καθώς και στην δύσκαμπτη πλατυποδία.

Σε περιπτώσεις εγκεφαλικής παράλυσης με σπαστικότητα, η βλαισοπλατυποδία αποτελεί τη συχνότερη παραμόρφωση του ποδιού. Προκαλείται από μυική ανισορροπία (κάποιοι μυς υπερλειτουργούν / σπαστικότητα). Μπορεί να συνδυάζεται με προβλήματα στο γόνατο, το ισχίο, τη σπονδυλική στήλη και το άνω άκρο.