Κρυφοί τραυματισμοί που ταλαιπωρούν καιρό

Κρυφοί τραυματισμοί που συχνά διαλάθουν προσοχής και ταλαιπωρούν καιρό

Οι συχνότερες παθολογικές καταστάσεις που διαλάθουν προσοχής και παραμένουν αδιάγνωστες για καιρό είναι οι ακόλουθες:

Οστικό Οίδημα (bone edema)-Κάταγμα καταπόνησης (stress fracture)-Παροδική οστεοπόρωση (transient bone marrow edema)-Περιοστίτιδα κνήμης (shin splints)

Τι είναι το οστικό οίδημα;

Ο όρος οστικό οίδημα χρησιμοποιείται για κακώσεις του οστού οπου παρατηρείται μεγάλη ευαισθησία αλλά ακτινολογικά δεν καταγράφεται κάποιο κάταγμα.Η ανακάλυψη του οστικού οιδήματος έγινε όταν μελέτες σε έδαφος εμμένοντων τραυματισμών διερευνήθηκαν περαιτέρω με μαγνητικό συντονισμό. Αυτοί οι τραυματισμοί δεν αναγνωριζόταν με τις συμβατές ακτινογραφίες και το οστικό οίδημα δεν ανιχνευόταν πριν την έλευση της MRI. Ο τραυματισμός αυτός αναγνωρίζεται την μαγνητική σαν ένα ανώμαλο εστιακό σήμα στον υποχόνδριο μυελό των οστών. Για τον λόγο αυτό οι τραυματισμοί αυτοί είναι γνωστοί και σαν υπό-περιοστικά αιματώματα.

Το οστικό οίδημα προκαλείται λόγω της επαναλαμβανόμενης καταπόνησης και υπερφόρτισης της πάσχουσας περιοχής. Συνηθέστερα αποτελεί σύνδρομο υπέρχρησης οπου ραγίζει μέρος των οστικών δοκίδων που στηρίζουν το σπογγώδες υλικό του οστού. Ο τραυματισμός αυτός είναι γνωστός και ως περιοστικό αιμάτωμα. Σήμερα αναφέρεται συνήθως ως «οστικό οίδημα», ονομασία που αντανακλά την τραυματική φύση της βλάβης.

Το οστό είναι ένα σοφό οικοδόμημα με δική του ζωή και μηχανισμούς συντήρησης και αναδόμησης. Όταν οι μηχανισμοί αυτοί διαταραχθούν έχουμε δυσλειτουργίες στην ποιότητα του οστού και αυτό μεταφράζεται με πόνο.

Αν δεν δοθεί η δέουσα προσοχή, μπορεί να παραμείνει για αρκετές εβδομάδες ή και μήνες.

Ποια είναι τα συμπτώματα του οστικού οιδήματος;

Πόνος ή ευαισθησία που επιμένει και είναι προοδευτικά αυξανόμενος.
Το σημείο μέγιστης ευαισθησίας εντοπίζεται σχετικά εύκολα με την ψηλάφηση.
Ενδέχεται να υπάρχει διόγκωση στο σημείο τραυματισμού και στα μαλακά μόρια γύρω από το οστικό οίδημα.
Ευαισθησία ή πόνος που δεν αλλάζει χαρακτήρα κατα την κίνηση.
Δυσκαμψία στις γειτονικές αρθρώσεις μετά απο μεγάλα διαστήματα καθυστερημένης θεραπείας.

Πώς αντιμετωπίζεται ένα οστικό οίδημα;

Αποφόρτιση-ακινητοποίηση και τροποποίηση των δραστηριοτήτων είναι πρωταρχικής σημασίας στην σωστή έκβαση της παθολογίας.
Εφαρμογή πάγου στην πάσχουσα περιοχή, αμέσως μετά τον τραυματισμό, για τη μείωση του πρηξίματος.
Αποχή από αθλητικές δραστηριότητες που επιβαρύνουν την κατάσταση.Η βάδιση με πατερίτσες και η τοποθέτηση κνημοποδικού νάρθηκα ενδέχεται να βοηθήσουν την αποθεραπεία.
Φυσικοθεραπείες με τη χρήση διαμαγνητικής αντλίας και εντοπισμένης ραδιοσυχνότητας, για επιτάχυνση της θεραπείας. ΤΕΚΑR μειώνει τον πόνο αλλά δεν εξαφανίζει πλήρως το οστικό οίδημα.
Λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων και συμπληρωμάτων διατροφής, για ανακούφιση από τον πόνο και θωράκιση του οργανισμού.Στην χορήγηση φαρμάκων περιλαμβάνονται αντιφλεγμονώδη (ibuprofen και acetaminophen για τον πόνο), διφωσφονικά (Τεριπαρατίδη) και βιταμίνες (βιταμίνη Κ ,βιταμίνη D3και βιταμίνη C, που συμβάλλουν στην επούλωση του οστικού οιδήματος).

Ο χρόνος αποκατάστασης ποικίλει και εξαρτάται από την σοβαρότητα του αρχικού τραυματισμού το σημείο της βλάβης και από την συνέπεια του ασθενή στις οδηγίες του ιατρού και του φυσικοθεραπευτή.

Κάταγμα καταπόνησης

Τί είναι το κάταγμα απο καταπόνηση;

Είναι κάταγμα σε οστό ως αποτέλεσμα καταπόνησης ύστερα απο πολύωρη βάδιση ή άθληση. Τα κατάγματα καταπόνησης εμφανίζονται συχνότερα στα οστά των ποδιών που δέχονται το βάρος του σώματος.

Πώς γίνεται η διάγνωση του κατάγματος απο καταπόνηση;

Η ακτινογραφία αρχικά μπορεί να είναι αρνητική, στη συνέχεια όμως αποκαλύπτει ατρακτοειδή πώρο στην εστία του κατάγματος. Στην διαγνωστική μεθοδολογία σημαντικός είναι ο ρόλος του σπινθηρογραφήματος και της μαγνητικής τομογραφίας. Και στις δύο περιπτώσεις αποκαλύπτεται η παρουσία οστικού οιδήματος καθώς και η ύπαρξη της καταγματικής γραμμής.

Ποία τα συμπτώματα του κατάγματος κόπωσης;

Το κάταγμα απο κόπωση χαρακτηρίζεται απο πόνο και απώλεια της λειτουργικότητας του ποδιού ( κυρίως σε φόρτιση).Οφείλεται σε συχνή ή επαναλαμβανόμενη καταπόνηση η οποία υπερβαίνει τα όρια μηχανικής αντοχής του οστού.

Από την κλινική εικόνα παρατηρείται οίδημα (πρήξιμο) ύπερθεν του κατάγματος και έντονη ευαισθησία στην ανατομική περιοχή που εντοπίζεται το κάταγμα. Ο ασθενής αναφέρει δυσχέρεια στην βάδιση και πόνο ο οποίος επιδεινώνεται στην φόρτιση του σκέλους.

Πώς αντιμετωπίζεται το κάταγμα κόπωσης;

Θεμελιώδης λίθος στην αντιμετώπιση τους είναι η προφύλαξη και η αποφόρτιση του οστού.Το διάστημα ακινητοποίησης κυμαίνεται απο 6-12 εβδομάδες.

Παροδική οστεοπόρωση (Transient Bone Marrow Edema)

Τί είναι η παροδική οστεοπόρωση;

Η παροδική Οστεοπόρωση του ισχίου είναι μια σπάνια νόσος η οποία προκαλεί παροδική μείωση της οστικής πυκνότητας του εγγύς τμήματος του μηριαίου οστού. Πρέπει να σημειωθεί οτι αποτελεί μια τελείως διαφορετική οντότητα από την κλασική οστεοπόρωση και δεν πρέπει να συγχέεται με αυτή.

Ποιά τα συμπτώματα στην παροδική οστεοπόρωση;

Την συναντάμε επίσης και ώς σύνδρομο παροδικού οιδήματος μυελού των οστών (transient bone marrow edema). Στην παροδική οστεοπόρωση οι ασθενείς εμφανίζουν ξαφνικά πόνο στο ισχίο ο οποίος επιδεινώνεται με τη βάδιση και αυξάνει προοδευτικά. Τα συμπτώματα υποχωρούν μέσα σε 6-12 μήνες και η οστική αντοχή επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα.

Η παροδική οστεοπόρωση του ισχίου προσβάλλει κυρίως υγιείς άντρες μέσης ηλικίας (4^η – 6^η δεκαετία) και γυναίκες που βρίσκονται στο τρίτο τρίμηνο της κύησης (με υπεροχή σε πρωτότοκες γυναίκες). Η αναλογία αντρών – γυναικών είναι 3:1 και η εμφάνισή της νόσου στην παιδική ηλικία είναι σπάνια.Ταυτόχρονη εντόπιση και στα δύο ισχία πιστεύεται ότι παρατηρείται στο 1/3 των περιπτώσεων. Η πάθηση, αφού διανύσει το κύκλο της (6- 9 μήνες), αυτοϊάται.

Ποιά τα αίτια που προκαλούν παροδική οστεοπόρωση;

Τα αίτια της Παροδικής Οστεοπόρωσης είναι άγνωστα. Παράγοντες που έχουν “ενοχοποιηθεί” και συσχετίζονται με τη νόσο είναι:

Ενδο-οστική αγγειακή απόφραξη (αναστρέψιμο επεισόδιο ισχαιμίας, το οποίο ακολουθεί αντιδραστική υπεραιμία στο προσβεβλημένο οστό).
Ορμονικές διαταραχές
Υπερβολικά μηχανικά φορτία

Με ποιόν τρόπο γίνεται η διάγνωση της παροδικής οστεοπόρωσης;

Η έγκαιρη διάγνωση της νόσου είναι σημαντική. Βασίζεται στην λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού, στην φυσική εξέταση του ασθενούς και βέβαια στην απεικόνιση της προσβεβλημένης άρθρωσης.

Οι απλές ακτινογραφίες στα αρχικά στάδια είναι φυσιολογικές αλλά το σπινθηρογράφημα οστών δείχνει αυξημένη καθίζηση στη κεφαλή, στον αυχένα και στη κοτύλη. Η μαγνητική τομογραφία δείχνει εκτεταμένο οστικό οίδημα (bone marrow edema ) στη κεφαλή και στον αυχένα. Σε προχωρημένα στάδια και οι απλές ακτινογραφίες δείχνουν τοπική οστεοπόρωση.

Πώς επιτυγχάνεται θεραπεία σε ασθενείς με παροδική οστεοπόρωση;

Η θεραπεία της παροδικής οστεοπόρωσης είναι κατά βάση συντηρητική αφού αποτελεί μια αυτοπεριοριζόμενη νόσο. Στοχεύει στην μείωση του οστικού οιδήματος και στην αποφόρτιση του προσβεβλημένου οστού.

Ο πόνος προέρχεται αφενός μεν από την παρουσία του οστικού οιδήματος αφετέρου δε από την αδυναμία του οστού να στηρίξει το βάρος του ασθενούς (λόγω της απώλειας της οστικής μάζας του).Με βάση τη συμπτωματολογία της νόσου η θεραπευτική οδός εκλογής επικεντρώνεται στη συντηρητική αντιμετώπιση με αποφόρτιση και χρήση αναλγητικών.Οι κυριότερες θεραπευτικές επιλογές είναι οι ακόλουθες:

Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα, aσβέστιο, βιταμίνη D
Αποφόρτιση του προσβεβλημένου άκρου κάνοντας χρήση βακτηριών (αποφόρτιση με “πατερίτσες”).
Χρήση αντιοστεοπορωτικών σκευασμάτων, διφωσφονικά (χορηγούμενα ενδοφλεβίως) .Φαίνεται ότι βοηθούν στην μείωση του χρόνου αποθεραπείας και της έντασης του πόνου χωρίς όμως να διευκρινίζεται ο τρόπος δράσης τους.
Φυσικοθεραπεία (παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην θεραπεία της παροδικής οστεοπόρωσης γιατί βοηθά την αποκατάσταση του προσβεβλημένου άκρου με ασκήσεις μυικής ενδυνάμωσης και ευκαμψίας)

Με την συμπτωματική θεραπεία ο πόνος σταδιακά υποχωρεί και οι ακτινογραφίες επανέρχονται στο φυσιολογικό.

Περιοστίτιδα κνήμης (shin splints)

Τί είναι η περιοστίτιδα της κνήμης;

Είναι ένας πόνος που εκδηλώνεται στην πρόσθια επιφάνεια της κνήμης και είναι ιδιαίτερα έντονος στη μεσότητά της. Η Περιοστίτιδα κνήμης (Tibial Periostitis), ή Σύνδρομο της Επώδυνης Κνήμης ανήκει στα Σύνδρομα καταπονήσης (Overuse syndrome) και στην Αμερικανική βιβλιογραφία απαντάται συχνά με το όνομα «Shin Splint Syndrome»

Πού οφείλεται η περιοστίτιδα της κνήμης;

Η περιοστίτιδα της κνήμης μπορεί να οφείλεται είτε σε κάποιο κάταγμα κόπωσης της κνήμης είτε σε φλεγμονή των μυών και του περιοστέου της κνήμης. Ο πόνος αυτός συνήθως συμβαίνει σαν αποτέλεσμα υπερχρησης μετά απο δραστηριότητες όπως τρέξιμο, περπάτημα, άλματα. Προδιαθεσικοί παράγοντες για Shin Splint Syndrome, αποτελούν:

Η υπερβολική εξωτερική στροφή του ισχίου (Hip External Rotation)
Η αυξημένη εξωτερική συστροφή της Κνήμης (Tibial External Rotation)
Ο υπερπρηνισμός του άκρου ποδός, (Foot hyper-pronation)
Ο αυξημένος υπτιασμός της πτέρνας (Ηeel heper-supination)

Όταν υπάρξει έντονη και επαναλαμβανόμενη δραστηριότητα των μυών που προσφύονται στην κνήμη, τότε μπορεί να εμφανιστεί και έντονος ερεθισμός στο περιόστεό της. Αυτό συμβαίνει γιατί η δράση των μυών αυτών έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία εφελκυστικών δυνάμεων (δυνάμεων έλξης) του περιοστέου. Συμβαίνει συνήθως είτε σε άτομα πού έχουν πολύωρη ορθοστασία είτε σε αθλητές, κακώς προπονούμενους, που τρέχουν πάνω σε σκληρό, ανώμαλο, ή τσιμεντένιο έδαφος, και φορούν ακατάλληλα αθλητικά παπούτσια, σε αθλητές που το άθλημα τους περιλαμβάνει τρέξιμο, εκρηκτικές κινήσεις και άλματα, ή ακόμα και σε έφηβους αθλητές που ψηλώνουν γρήγορα.

Ποιά τα συμπτώματα του συνδρόμου;

Παρουσιάζεται πόνος στην πρόσθια επιφάνεια της κνήμης κατά τη διάρκεια της άσκησης αλλά στις οξείες περιπτώσεις απαντάται και σε ηρεμία.

Πώς γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου;

Για την διάγνωση της περιοστίτιδας κνήμης απαιτείται μία καλή κλινική αξιολόγηση, ενώ μπορεί να χρειαστεί και κάποια ακτινολογική εξέταση, ώστε να αποκλειστούν άλλες παθήσεις με παρόμοια συμπτωματολογία. Στο Σύνδρομο Επώδυνης Κνήμης οι ακτινογραφίες δεν βοηθούν στη διάγνωση. Απο την άλλη το σπινθηρογράφημα οστών με ραδιενεργό Τεχνήτιο 99m, είναι χρήσιμο στην διαφορική διάγνωση καθώς είναι φυσιολογικό στην Τενοντίτιδα, στην περιοστίτιδα δείχνει επιμήκη αυξημένη πρόσληψη ενώ στο κάταγμα απο καταπόνηση δείχνει εντοπισμένη εγκάρσια πρόσληψη.

Πώς θεραπεύεται το σύνδρομο;

Η αρχική θεραπεία της περιοστίτιδος, περιλαμβάνει τα ακόλουθα συντηρητικά μέσα:

Τροποποίηση των δραστηριοτήτων με διακοπή άθλησης για 4-6 εβδομάδες.
Ελαστική επίδεση ή ελαστική περικνημίδα (Culf Support) ενδέχεται να βοηθήσουν.
Εφαρμογή πάγου (κρύα επιθέματα) για ανκούφιση απο τον πόνο.
Φυσικοθεραπεία με διαθερμίες βραχέων κυμάτων και υπέρηχα κύματα, είναι χρήσιμη μαζί με διατατικές ασκήσεις και στοχευμένη κινησιοθεραπεία.
Αντιφλεγμονώδη μη στεροειδή φάρμακα, χορηγούνται για μείωση των συμπτωμάτων.
Εάν ο πόνος επιμένει για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 6 εβδομάδων (χρόνια φλεγμονή) και παρατηρείται πρηνισμός στον άκρο πόδα ή πλατυποδία ενδείκνυται απόλυτα η κατασκευή ειδικών ορθωτικών πελμάτων μετά από ανάλογη μέτρηση (πελματογράφημα).
Στην περίπτωση πού διαγνωσθεί κάταγμα καταπόνησης, η θεραπεία τροποποιείται με περιπατητικός γύψο Sarmiento γιά 6-8 εβδομάδες, βάδιση με πατερίτσες και ελαφρά φόρτιση για το ίδιο διάστημα.

Στην περιοχή που φλεγμαίνει πρέπει να εφαρμόζεται κρυοθεραπεία με την τοποθέτηση πάγου για 15 – 20 λεπτά ημερησίως.Για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί ο πόνος, ο ασθενής οφείλει να εκτελεί διατατικές ασκήσεις και ασκήσεις ενδυνάμωσης, σύμφωνα με τις οδηγίες του θεραπευτή. Ο θεραπευτής με τη σειρά του κάνει χρήση αναλγητικών μέσων και μηχανημάτων, όπως τα υπέρηχα και το δινόλουτρα. Ταυτόχρονα, εκτελούνται κινησιοθεραπεία με χειρομάλαξη, ενεργητικές ισομετρικές ασκήσεις, ειδικές τεχνικές κινητοποίησης και διατατικές ασκήσεις μέχρι τα όρια του πόνου. Σταδιακά η φλεγμονή και ο πόνος υποχωρούν.Όσο βελτιώνεται η κατάσταση της περιοχής, ο ασθενής εντάσσει κι άλλες δραστηριότητες στο καθημερινό του πρόγραμμα. (ποδήλατο, περπάτημα στο διάδρομο και τρέξιμο).