Κορτιζόνη στην ορθοπαιδική; Μύθοι & αλήθειες

Πολλές φορές στην καθημερινή κλινική πράξη η σύσταση του ορθοπαιδικού σε πλήθος παθολογικών καταστάσεων είναι η χρήση ή έγχυση κορτιζόνης. Η πλειοψηφία των ασθενών αντιδρά με επιφυλακτικότητα και άρνηση ως προς την λήψη της.

Τελικά τι ισχύει; Αποτελεί θαυματουργό σκεύασμα για τους γιατρούς ή απλά ένα δηλητήριο όπως πιστεύουν οι ασθενείς;  Η απάντηση στο επίμαχο ερώτημα δεν είναι και τόσο απλή αν αναλογιστούμε το γεγονός ότι κάθε φάρμακο μπορεί να δράσει θεραπευτικά, ενώ κανένα φάρμακο δεν στερείται  παρενεργειών.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή και με σωστή βάση. Οι ασθενείς και το ευρύ κοινό δεν γνωρίζουν  ότι η κορτιζόνη είναι ένα απολύτως φυσικό προϊόν τόσο σημαντικό που παράγεται από τον ανθρώπινο οργανισμό και λέγεται κορτιζόλη. Η κορτιζόλη αποτελεί μια ορμόνη η οποία, ουσιαστικά συμβάλλει στη ρύθμιση του μεταβολισμού και στην καταπολέμηση  των φλεγμονών. Χωρίς κορτιζόλη (κορτιζόνη) δεν θα ζούσαμε.

Η κορτιζόνη δεν χρησιμοποιείται τυχαία σε τόσα διαφορετικά προβλήματα υγείας. Η τριπλή της δράση (Αντιφλεγμονώδης – Ανοσοκατασταλτική – Αναλγητική) την καθιστά αποτελεσματική. Οι εντυπωσιακές της ιδιότητες την οδήγησαν στο εργαστήριο, όπου οι επιστήμονες κατάφεραν να δημιουργήσουν την κορτιζόλη συνθετικά. Η ουσία αυτή ονομάστηκε κορτιζόνη.
Το ευρύ πεδίο δράσης της κορτιζόνης και η  ρύθμιση που ασκεί στον μεταβολισμό ενδέχεται να προκαλέσουν παρενέργειες. Αυτές ωστόσο εξαρτώνται από παράγοντες όπως το είδος του κορτικοειδούς, η δοσολογία , η διάρκεια λήψης και η οδός χορήγησης.

Σε γενικές γραμμές, η λήψη για μικρά χρονικά διαστήματα είναι ασφαλής. Οι περισσότερες από τις ανεπιθύμητες δράσεις της κορτιζόνης σχετίζονται με τη διατροφή.

Παρενέργειες παρατηρούνται όταν χορηγούνται μεγάλες δόσεις για μακρά χρονικά διαστήματα. Η εξωγενής χορήγηση κορτιζόνης καταστέλλει την παραγωγή κορτιζόλης από τα επινεφρίδια και ενδέχεται να επηρεάσει μακροπρόθεσμα την φυσιολογική της λειτουργία. Για να αποφευχθεί αυτή η παρενέργεια, συνιστάται προοδευτική  διακοπή της λήψης του φαρμάκου υπό την καθοδήγηση του θεράποντος ιατρού.

Δυνητικές παρενέργειες :

αποτελούν η λέπτυνση του δέρματος, τα οιδήματα, η παχυσαρκία (κεντρικού τύπου),η  υπεργλυκαιμία, η υπερλιπιδαιμία, ευπάθεια στις λοιμώξεις, οστεοπόρωση, αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση και διάφορες ψυχιατρικές διαταραχές (από ευφορία μέχρι κατάθλιψη).

• Η παρουσία οιδήματος οφείλεται σε κατακράτηση υγρών.Ετσι προκαλείται αύξηση του βάρους και δυσάρεστα συναισθήματα.
• Η οστεοπόρωση είναι από τις συχνότερες παρενέργειες και οφείλεται στην ικανότητά των κορτικοστεροειδών να εμποδίζουν την επαρκή απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο με φυσικό επακόλουθο τη  μείωση της οστικής μάζας.
• Η μακροχρόνια λήψη κορτιζόνης αυξάνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα με κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδους διαβήτη.Ενδέχεται επίσης να επηρεάζει την αρτηριακή πίεση και την χοληστερίνη.
• Τα στεροειδή φάρμακα μπορεί να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα και να σας κάνουν ευάλωτους σε μόλυνση.

Η απαρίθμηση  των  βασικότερων ανεπιθύμητων ενεργειών δικαιολογημένα προκαλεί ανησυχία στον ασθενή. Πριν τρομοκρατηθεί όμως κανείς πρέπει να λάβει υπόψη τις ακόλουθες σημαντικές πληροφορίες.

Οι παρενέργειες παρουσιάζονται συνήθως σε μεγάλες δοσολογίες και σε χρόνια χορήγηση. Σπανίως προκαλούν σοβαρά προβλήματα. Ο ιατρός γνωρίζει πολύ καλά αυτές τις παρενέργειες και πώς μπορεί να περιορίσει την επίπτωσή τους. Από την άλλη στην ορθοπαιδική χρησιμοποιείται κυρίως σε ενέσιμη μορφή και η απορρόφηση της δεν επιδρά τόσο επιβαρυντικά στην συστηματική κυκλοφορία. Περιορίζεται στο σημείο έγχυσης ή στην άρθρωση.

Ο θεράπων ιατρός  απο την άλλη αναλογίζεται πάντα το ισοζύγιο ωφέλειας-κινδύνου. Τα κορτικοειδή, όπως και όλα τα φάρμακα, χορηγούνται μόνο στις περιπτώσεις που η επιστημονική γνώση είναι πεπεισμένη ότι η ωφέλεια ξεπερνά κατά πολύ τους δυνητικούς κινδύνους.

Συμπερασματικά δεν θα χαρακτήριζα  την κορτιζόνη ως επικίνδυνη αλλα ως θαυματουργή  και ταυτόχρονα παρεξηγημένη.